De Taj Mahal
een monument uit onvoorwaardelijke liefde
Inhoud:
INLEIDING
1. Voorwoord: de 7 nieuwe wereldwonderen
2. Historisch referentiekader
2.1 Situering in de tijd
2.2 Situering in de ruimte
3. Verhaal achter de Taj Mahal
3.1 Legendes en mythes
3.2 Uniek?
4. Architectuur
4.1 Structuur
4.2 Stroming: hoogtepunt mogoelarchitectuur
4.2.1 Islamitische architectuur
4.2.2 Hindoeïstische architectuur
4.2.3 Vergelijking
4.3 Gebruikte materialen
4.4 Bouw
4.5 Opbouw en afwerking
4.5.1 Het graf
4.5.1.1 Algemene structuur
4.5.1.2 De koepel
4.5.1.3 De kruisbloem
4.5.1.4 De minaretten
4.5.2 Binnenafwerking
4.5.2.1 Algemene structuur
4.5.2.2 Een gedetailleerde decoratie
4.5.2.3 Opsmuk van de cenotafen
4.5.3 Buitenafwerking
5. Tuinen
5.1 Structuur
5.2 Een waar paradijs
5.3 Bijzonderheden
6. Bijgebouwen
6.1 Moskee
6.2 Gasthuis
7. Symbolische betekenis
8. De Taj Mahal nu
9. Bibliografie
9.1 Internet
9.2 Literatuur
9.3 Multimedia
* Het gebruik van "mogoel" en "mogol" is beide correct, wij besloten om in ons werkje "mogoel" te gebruiken. "Mogol" wijst meestal op de persoon die heerst over het mogoelrijk.
1. Voorwoord
In juli 2007 werden zeven bouwwerken uitgeroepen tot nieuw wereldwonder daar de antieke wereldwonderen, op de piramide van Cheops na, stuk voor stuk van de aardbodem verdwenen waren.
Deze 6 werden samen met de Taj Mahal verkozen:
-
|
Christus de Verlosser in Rio de Janeiro
Een groot standbeeld van Jezus Christus dat vanop
de berg Corcovado uitkijkt over de Braziliaanse
miljoenenstad Rio de Janeiro. Het is een symbool
voor de universaliteit van de christelijke boodschap
en ook voor de warmhartigheid van het Braziliaanse volk.
|
 |
 |
Chizén Itzá op het Mexicaanse Yucatan
Een van de belangrijkste steden uit het oude Mayarijk
op het schiereiland Yucatan. Het bekendste bouwwerk
is de trappenpiramide voor Kukulcán. Tijdens het
lente- en het herfstpunt kronkelen de schaduwen
als echte slangen over de trappen.
|
|
Het Colosseum in Rome
Het alom bekende amfitheater waar gedurende
de regeerperiode van de Flavische keizers wrede
gevechten op leven en dood gevoerd werden door
gladiatoren en wilde dieren.
|
 |
 |
Machu Pichu in Peru
Een van de enige Incasteden die niet
door de Spanjaarden werd vernietigd omdat
ze op grote hoogte lag en dus zeer ontoegankelijk was.
Men vermoedt dat dit een buitenverblijf was voor de aristocraten.
|
|
De Chinese Muur
Deze goed uitgeruste verdedigingsmuur is zo'n 6200 km lang
en werd vanaf 200 v.Chr. gebouwd om de rondtrekkende
invasielegers buiten China te houden. De muur is momenteel
op vele plaatsen beschadigd of ingestort en niet meer toegankelijk.
|
 |
 |
Petra in Jordanië
Deze stad is gedeeltelijk uit de rotsen gekapt
en kende zijn bloei door de handelsroute voor
wierook. In de jaren '80 werd ze als decor gebruikt
in de film "Indiana Jones".
|
-
De Taj Mahal, het zevende nieuwe wereldwonder, zullen we nu meer onder de loep nemen.
2. Historisch referentiekader
2.1 Situering in de tijd
De Taj Mahal is gebouwd tijdens de 17e eeuw, meerbepaald tussen 1632-1652. Men beschouwt dit mausoleum als het hoogtepunt van de Mogoel - architectuur. De bouw van de Taj Mahal liep samen met de renaissance in de westerse cultuur.
2.2 Situering in de ruimte
De Taj Mahal is gesitueerd in Noord-Indië, in Agra.
.
3. Het verhaal achter de Taj Mahal
3.1 Legendes en mythes
Geen enkel gebouw is romantischer of tragischer dan de Taj Mahal.
Dit monument werd gebouwd in opdracht van Shah Jahan, de Indiase grootmogol. Het mausoleum en de tuinen zijn de laatste rustplaats van Mumtaz Mahal, zijn lievelingsvrouw die in het kraambed gestorven was. Het bouwwerk moest het paradijs voorstellen. De Taj Mahal zou het mooiste liefdesmonument ter wereld worden. Dat was op zich al opmerkelijk in een moslimmaatschappij. Het was dan waarschijnlijk ook, naast een bouwwerk voor de liefde, bedoeld als een tentoonstelling van de macht en rijkdom van de grootmogol.
Jean-Baptiste Tavernier verspreidde ook het verhaal dat de grootmogol van plan was om tegenover het mausoleum voor zijn vrouw zijn eigen mausoleum te laten bouwen, ditmaal van zwart marmer en bedoeld als zijn eigen graftombe. De bouw was al begonnen, de fundamenten gelegd, toen de zoon van de grootmogol er een stokje voor stak. Hij liet de bouw onmiddellijk stilleggen en zijn vader opsluiten in een cel met uitzicht op de Taj Mahal gedurende nog 6 jaar tot zijn dood, met als reden het enorm hoge prijskaartje en het nakende faillissement van de staat. In plaats daarvan is het graf van Shah Jahan bijgezet in de Taj Mahal zelf.
De architect is niet echt bekend, maar men vertelt dat er wel 37 personen bij betrokken waren. Onder hen was Isa Khan uit Siraz die volgens de legende het ideale plan maakte. Om zich in te leven in het verdriet van de keizer, liet hij zijn eigen vrouw vermoorden. Toen kreeg hij een visioen van een wit en een zwart mausoleum tegenover elkaar...
Over de oorsprong van de naam Taj Mahal is niet iedereen het met elkaar eens. Algemeen wordt echter aangenomen dat Taj Mahal een verkorte versie is voor Mumtaz Mahal, de overleden vrouw van de grootmogol. De vertaling luidt meestal "diadeem / kroon van het paleis".
3.2 Uniek?
De uniekheid van de Taj Mahal is erg omstreden, vooral het feit dat dit mausoleum als een volledig eigen product van de mogoelarchitectuur beschouw wordt. Er zouden immers vele elementen overgenomen zijn van de Timoeridische mausolea en de Perzisch-Safawidische uivormige koepels. Daarenboven komt nog eens dat de architect niet echt bekend is. Dit alles is stof voor vele speculaties.
 |
Een typisch Timoeridisch mausoleum |
 |
De uivormige koepels |
4. Architectuur: bouwstijl
4.1 Structuur
De Taj Mahal is opgebouwd uit het eigenlijke mausoleum, met daarrond de minaretten (licht gebogen als bescherming bij aardbevingen) en de paradijselijke tuinen. Het mausoleum staat niet in het midden van de tuin, maar in het noorden ervan omdat het oorspronkelijk de bedoeling was om nog een mausoleum te bouwen aan de overkant van de rivier. Het monument is 58 meter hoog, 56 meter breed en staat op een marmeren plateau van 10 000 m².
Het complex heeft verschillende toegangspoorten, de zuidingang wordt echter beschouwd als de toeristeningang, van daaruit heb je immers een prachtig zicht op de Taj Mahal, vooral dan bij zonsopgang.
|
|
De bezoekers komen binnen
via de grote poort (darwazza). Van hieruit heb je al een prachtig
zicht op de Taj Mahal zelf.
Vervolgens loopt men via de
vier paradijselijke tuinen
(Charbagh) naar het
eigenlijke mausoleum.
Achter de tombe, gericht
op Mekka,
bevindt zich nog een moskee.
|
|
Het prachtige zicht vanuit de zuidelijke poort, de eerste aanblik van de bezoekers op dit mythische monument.
|
 |
4.2 Stroming: hoogtepunt mogoelarchitectuur
De Taj Mahal wordt beschouwd als het hoogtepunt van de mogoelarchitectuur, de bouwstijl die heerste tijdens de mogoeldynastie. De mogoelarchitectuur is een mengvorm van Islamitische en Hindoeïstische architectuur. Die twee bouwstijlen worden nu even van naderbij bekeken.
4.2.1 Islamitische architectuur
De term islamitische architectuur slaat op de stijl van de bouwwerken die in verband staan met of voortkomen uit de islamitische cultuur. De meest voorkomende gebouwen, zowel met een religieuze als een wereldlijke functie, zijn natuurlijk de moskee en het paleis, maar ook het fort en de tombe. De islam heeft zich na zijn ontstaan in de zevende eeuw in het Midden-Oosten, verspreid over een gebied dat reikt van Marokko tot China en Indonesië. In de meeste gebieden was er toen al een eigen bouwstijl, die men later met elementen uit de Islam aangevuld heeft. Bij de Taj Mahal is er een vermenging geweest met de hindoecultuur.
Het eerste wat men over de islamitische bouwstijl kan zeggen is dat ze erg stilistisch uitgewerkt is.
De stijl wordt gekenmerkt door veel sierlijke ornamenten in de mozaïeken, de arabesken, bogen van ramen... in goniometrische vormen, vaak een achthoekige ster. De bogen kregen door hun geometrische vorm de naam hoefijzerbogen of klaverbladbogen.
Een tweede kenmerk is de aanleg van water, fonteinen en tuinen tot in de details.
Water was en is nog steeds heel kostbaar in de moslimwereld. Een fontein is dus een krachtig symbool.
Tuinen staan daarnaast voor vruchtbare grond die ook schaars is in de Arabische wereld en het belang van de natuur door de cultuur van het buitenleven.
In de meeste vormen is één van de kenmerken van de islamitische architectuur het aniconisme. Afbeeldingen van mensen of dieren komen zo goed als nooit voor. De Koran verbiedt alleen afgoderij, maar veel moslims volgen ook de Hadith, overleveringen over de profeet Mohammed die een aanvulling op de Koran zijn. Daar wordt het voorstellen van mensen en dieren wel verboden. Zo komt het dat de moskeeën geen afbeeldingen tonen van taferelen uit de Koran, maar alleen versierd zijn met geometrische vormen en bloemenpatronen.
Het staat vast dat er ook heel wat met symbolen wordt gewerkt.
De koepel bijvoorbeeld staat symbool voor het heilige, zowel in een moskee als in een mausoleum.
4.2.2 Hindoeïstische architectuur
 |
De hindoeïstische architectuur situeert zich vooral op het vlak van tempels. Het is een plaats van aanbidding van Brahma en wordt gebruikt voor religieuze bijeenkomsten en spirituele activiteiten.
De tempels werden gebouwd vanaf circa 500 v.Chr., de bloeitijd van het hindoeïsme, maar nadat het boeddhisme zich teruggetrokken had uit Indië in de zevende eeuw n.Chr., begon het bouwen van de tempels pas echt.
Er zijn 2 belangrijke soorten tempels overgebleven uit de 1e eeuw voor Christus, meer bepaald de Nagara-stijl of noordelijke stijl en de Dravida-stijl of zuidelijke stijl. Deze 2 soorten tempels verschillen in de bouw van hun Sikhara's, torens. In het noorden waren de tempels granaatvormig met een geribbelde tulband op de top, in het zuiden hadden ze een rechthoekige of afgevlakte piramidevorm die stapsgewijze smaller wordt naar boven toe en een zadelvormig dak op het hoogste niveau: de stupis. In Zuidoost-Azie zijn er ook nog oudere tempels met een eigen bouwstijl.
|
Zo'n tempel kan een apart gebouw zijn of behoren tot een groter geheel.
Een ander kenmerk zijn de moerti's, een soms abstracte, maar meestal antromorfe voorstelling van goden en godinnen, die dienen als concentratiepunt bij de godsdienst en meditatie. Bij het vervaardigen van die beelden, waarvan het aantal vooraf vastgelegd is, moet men zich houden aan een strikt canon: de Silpasastra. Die bepaalt de verhoudingen van de beelden etc. De beelden worden in leven gesteld door priesters. Meestal wordt er een godheid speciaal vermeld, maar er bestaan ook tempels die aan verschillende godheden, waarvan er wel één de hoofdrol heeft, tegelijk zijn gewijd.
De tempels zijn overvloedig versierd met reliëfs. Daarop zijn goden en godinnen, demonen en helden, dieren, planten en fabelwezens afgebeeld.
De indeling van de tempel staat vastgelegd in de Vaastu Shastra, geschreven in de periode tussen 1500 en 1000 v.Chr. De indeling toont de interpretatie van de Hindoes over het universum. De tempel stelt de macrokosmos of universum voor als de microkosmos of de innerlijke ruimte.
In het heilige der heiligen, de Cella, staat een beeld van de god waaraan de tempel gewijd is. Boven de cella staan een toren en voor de cella bevindt zich een bezoekersruimte, de grootste plaats van de tempel. Voor de tempel staan een enorme toegangspoort en vaak is de tempel ommuurd. Boven de toegangspoort staat een toren, de gopuram. Grotere tempels hebben soms meerdere gopurams. De gopuram diende eerste gewoon als toegangspoort, maar vanaf de 12de eeuw werd het steeds meer versierd en hoger gebouwd.
4.2.3 Vergelijking
De Taj Mahal nam elementen over van de beide bouwstijlen, maar de elementen uit de islamitische architectuur zijn toch veel meer aanwezig dan de elementen uit de hindoeïstische architectuur. Zo is de aanleg van de tuinen duidelijk geïnspireerd op de islam, waar de tuinen staan voor vruchtbaarheid. Dit zou een verwijzing kunnen zijn naar de vrouw van de grootmogol, daar zij gestorven is in het kraambed tijdens de geboorte van haar kind. Ook de bogen en de sierlijke afwerking met geometrische figuren en bloemen (maar geen dieren, mensen of goden) vonden hun oorsprong grotendeels in de islam. Daarnaast doen ook de minaretten denken aan een moskee, hoewel deze pas later werden toegevoegd. Deze minaretten zijn licht gebogen zodat ze tijdens een aardbeving niet op het hoofdgebouw zelf zouden vallen. Aangezien er op de wanden van de Taj Mahal Koranteksten te lezen vallen en er zich op het complex van de Taj Mahal nog een moskee bevindt uit rode zandsteen, is het niet abnormaal te stellen dat de grootste invloed op de bouw van de Taj Mahal toegeschreven wordt aan de islam.
Het feit dat het mausoleum ommuurd is en men binnenkomt via een grote toegangspoort, kan men dan weer linken aan de architectuur van het hindoeïsme.
4.3 Gebruikte materialen
De Taj Mahal is volledig bekleed met wit marmer, maar dit is enkel als versiering. De materialen kwamen van overal, het doorschijnend witte marmer uit Rajastan, de jasper uit Punjab, de jade, de edelstenen, het koraal en het kristal uit China, Perzië en Rusland. De turquoise was afkomstig uit Tibet en de Lapislazuli uit Afhanistan. Safier werd geïmporteerd uit Sri Lanka, het carneool uit Arabië. In het totaal werden 28 verschillende soorten edelstenen en halfedelstenen gebruikt bij het inlegwerk.
4.4 Bouw
De Taj Mahal werd opgetrokken op een stuk grond ten zuiden van Agra dat Shah Jahan met Maharadja Jai Singh geruild had voor een paleis in Agra.
Om de basis te verstevigen en lekken te voorkomen werd er met afval een verhoog gemaakt tot 50 meter boven het rivierpeil en er werden putten gevuld met steen en puin. Als fundering werd er geen gevlochten bamboe gebruikt, maar wel een enorme bakstenen steiger aangelegd, die het mausoleum weerspiegelde.
Voor het vervoer van de materialen werd er speciaal een oprit van aangestampte aarde gemaakt van wel 15 kilometer lang. Het marmer in bijzonder werd 160 km ver vervoerd van Rajashtan in Jodbur met vele olifanten, buffels en ossen. De dieren trokken de blokken op speciaal voor dit doel ontworpen wagens. Om de blokken marmer op de juiste hoogte te krijgen werd er gebruik gemaakt van een ingenieus katrolsysteem. Ook het mechanisme om water uit de rivier aan te voeren, getuigde van veel inzicht en was opgebouwd vanuit een simpel systeem dat werkte met een touw, dat door dieren aangedreven werd, en een emmer.
Twee jaren na de dood van Mumtaz Mahal waren architecten, die van heinde en ver kwamen, gestart met de bouw van het monument. Die duurde in het totaal 22 jaar. Er werd 12 jaar gewerkt aan het graf en de stenen randen en 10 jaar aan de overige delen: eerst de minaretten, dan de moskee en de jawab (letterlijk vertaald betekent dit " het antwoord", dus de spiegeling van de moskee) en tot slot de hoofdingang. De bouw werd beëindigd in 1653. Er zijn wel verschillende meningen over die einddatum. Het mausoleum zelf was bijvoorbeeld al in 1643 volledig afgewerkt, maar het werk aan de rest van het domein ging verder. Het staat vast dat de bouw enorm veel geld gekost moet hebben. Men schat dat er ongeveer 32 miljoen roepies zouden uitgegeven zijn op dat moment, een fortuin ten tijde van de bouw.
De bouw van de Taj Mahal zorgde anderzijds voor een grote werkgelegenheid. Wel 20 000 arbeiders werden aangeworven uit Noord-India. Specialisten zoals beeldhouwers, kalligrafen... kwamen uit alle hoeken van de wereld. Zo'n 37 architecten stonden in voor het creatieve aspect van de onderneming.
De bouwvakkers en de bouwheer hadden wel het niet gemakkelijk, de keizer wou immers dat het monument perfect was en moeide zich dus met elk pietluttig detail. De legende vertelt zelfs dat de handen van de 20.000 bouwvakkers die bouwden aan de Taj Mahal afgehakt werden zodat ze nooit nog een mooier monument konden bouwen.
4.5 Opbouw en afwerking
4.5.1 Het graf
4.5.1.1 Algemene structuur
Het graf is uiteraard het centrale punt van het hele complex. Het graf is volledig gemaakt uit wit marmer en staat op een vierkant plateau. Het bouwwerk is perfect symmetrisch en de meest opvallende delen zijn de iwan, de boogvormige deuropening, de majestueuze koepel en op de top van de koepel de kruisbloem. De meeste basiselementen zijn, zoals gebruikelijk is bij de mogoelstijl, afkomstig uit de Perzische stijl.
|
De kruisbloem op de top van de koepel.
|
|
 |
Dit is een voorstelling van de basisstructuur van het eigenlijke mausoleum.
|
Het model dat aan de basis ligt van het hoofdgebouw is een grote kubus met schuin aflopende hoeken, onderverdeeld in meerdere kamers. Deze structuur vormt een ongelijke achthoek, waarvan de 4 lange zijden ongeveer 55 meter meten. Op die 4 zijden is er telkens een enorme pishtaq, een overwelfde doorgang, die de iwan omlijst met 2 gebogen balkons van dezelfde vorm aan beide zijden. Deze structuur van gestapelde pishtaqs wordt herhaald in de ruimtes met afgeschuinde hoeken, wederom om de symmetrie te bewaren.
Rond het graf bevinden zich vier minaretten. Die staan op een sokkel tegenover de afgeschuinde hoeken. De belangrijkste kamer bevat de lege sarcofagen van de grootmogol en zijn vrouw. De eigenlijke graven kan men op een lager niveau terugvinden.
4.5.1.2 De koepel
De koepel is het meest opzienbarende element van de Taj Mahal. Dit meesterwerk is maar liefst 35 meter hoog, dat is ongeveer dezelfde afmeting als van de basis. Dit wordt nog eens geaccentueerd doordat de koepel op een cilindervormige trommel van circa 7 meter hoogte steunt. De top is opgefleurd met een lotusmotief, dat nogmaals de aandacht vestigt op de hoogte en ook verwijst naar India. De koepel wordt geklasseerd onder de uivormige of amrud (guave) koepels. Deze vorm wordt benadrukt door de chattris (kiosken), 4 gelijkvormige koepeltjes die op de hoeken aangebracht werden. De koepeltjes staan op zuilen die zorgen voor een betere lichtinval in de tombe. Hoge decoratieve torentjes (guldastas) reiken vanaf de hoeken van de basismuren naar boven en versterken de reeds aanwezig hoogte-illusie. Ook op de chattris en de guldastas komt het lotusmotief naar voren.
4.5.1.3 De kruisbloem
Op de toppen van de koepel en de kioskjes staan vergulde kruisbloemen. De belangrijkste kruisbloem was oorspronkelijk vervaardigd uit goud, maar werd in het begin van de negentiende eeuw vervangen door een replica in verguld brons. De Perzische en hindoeïstische elementen vullen elkaar aan in deze prachtige bekroning van de koepel.
 |
De maan die bij deze kruisbloem duidelijk aanwezig is, is een element uit de Islam. De spitse uiteinden ervan wijzen naar de hemel, het paradijs.
Door de combinatie van de spitse uiteinden van de maan met de kruisbloem, wordt een soort drietand verkregen, die doet denken aan het symbool van Shiva, een hindoeïstische godheid.
|
4.5.1.4 De minaretten
De minaretten zijn meer dan 40 meter hoog en duiden opnieuw op de voorliefde van de architect voor de volmaakte symmetrie. Oorspronkelijk was het de bedoeling dat de minaretten ook door de muezzin gebruikt zouden worden voor de oproep tot gebed, zoals het geval is bij een moskee. Elke minaret is verdeeld in 3 gelijke delen door 2 balkons die de minaret omgeven. Bovenaan de minaret is er nog een laatste balkon geconstrueerd met daarboven nog een chattri (kiosk). Deze gebedstorens waren iets naar buiten gebogen, zodat ze in geval van een aardbeving, waar veel indrukwekkende gebouwen mee te kampen hadden in die tijd, niet op de Taj Mahal zouden vallen.
4.5.2 Binnenafwerking
De afwerking van het interieur van de Taj Mahal is ver verheven boven de traditionele afwerking. Het marmer werd hier bijvoorbeeld niet ingelegd via pietra dura (wat wel gebruikt werd bij de buitenafwerking), maar wel met bewerkte edelstenen en halfedelstenen (Engels: lapidary).
4.5.2.1 Algemene structuur
De binnenste kamer heeft de vorm van een achthoek, waardoor men vanuit elk standpunt kan binnenkomen. Toch wordt alleen de toegang die gericht is naar het zuiden en de tuin, gebruikt. De binnenmuren zijn wel 25 meter hoog en worden bekroond door een valse inwendige koepel, die versierd is met een zonnenmotief. Er zijn 8 pishtaqbogen (bogen van overwelfde doorgangen) op de begane grond te vinden. Boven elke pishtaq staat nog een pishtaq ongeveer halverwege op de muur. Dit principe vinden we ook bij de buitenafwerking. De 4 hoogste bogen in het midden vormen balkonnetjes, vanwaar men een prachtig uitzicht heeft. Elk venster van de balkons die aan de buitenkant liggen, is afgewerkt met een ingewikkelde jali (scherm), vervaardigd uit marmer. Het daglicht stroomt naar binnen via de balkonschermen, maar ook via de openingen in het dak onder de chattris op de hoeken.
4.5.2.2 Een gedetailleerde decoratie
Alle kamermuren zijn uitgebreid versierd met bas-reliëfs, ingewikkeld lapidair inlegwerk en fijne panelen met kalligrafie. Deze decoraties binnenin zijn een miniatuurvorm van de elementen aan de buitenkant. Het achthoekige marmeren jalischerm dat de lege cenotafen aan het zicht onttrekt, bestaat uit 8 panelen waarin complex inlegwerk gesneden is. De overgebleven vlakken zijn in zeer fijne details ingelegd met halfedelstenen. De versiersels stellen bloemen, fruit en kronkelende wijnstokken voor.
 |
Ingewikkeld jalischerm uit de Taj Mahal.
|
4.5.2.3 Opsmuk van de cenotafen
De islam verbiedt extreme decoratie van graven. Dus zijn de tombes van Shah Jahan en Mumtaz Mahal relatief sober en eenvoudig afgewerkt. De grootmogol en zijn geliefde vrouw rusten in een redelijk vlakke crypte onder de centrale kamer. De gezichten van de doden zijn naar rechts en dus naar Mekka gericht. Een speciaal aspect op het eigenlijke graf van Mumtaz Mahal zijn de 99 namen van god in kalligrafisch schrift. Op de tombe van Shah Jahan staat:
"Hij reisde van deze wereld naar de feestzaal van de eeuwigheid in de nacht van de zesentwintigste van de maand Rajab, in het jaar 1076 Hijri."
De lege cenotafen zijn te vinden in de centrale kamer zelf.
Het praalgraf van Mumtaz Mahal is precies in het midden van de binnenste kamer geplaatst. De tombe staat op een rechthoekig marmeren verhoog dat 1,5 op 2,5 meter meet. Zowel de sokkel als de kist zijn overvloedig afgewerkt met edelstenen en halfedelstenen. Kalligrafische inscripties op het graf indentificeren de vrouw en loven haar. Op het deksel van de kist staat een verhoogde rechthoekige ruit, die een schrijftablet moet voorstellen.
De lege tombe van Shah Jahan staat naast die van zijn vrouw aan de westelijke zijde. Zijn graf is groter dan dat van Mumtaz Mahal en het staat op een lichtelijk langere basis, maar het bevat dezelfde decoratieve elementen: het verbluffend precieze inlegwerk en de kalligrafische geschreven identificatie. Op het deksel van zijn kist staat een traditionele afbeelding van een pennendoosje. Het pennendoosje en het schrijftablet waren typische symbolen in de mogoeldynastie om de graven van respectievelijk mannen en vrouwen mee aan te duiden.
Opmerkelijk is dat dit de enige plaats is van het gehele complex waar de symmetrie verbroken wordt.
Het verhaal vertelt dat dit komt door onenigheid binnen de familie van de grootmogol. De zoon van de grootmogol zou zijn vader nooit echt gemogen hebben, daarom plaatste hij opzettelijk zijn cenotaaf naast deze van Mumtaz Mahal om de symmetrie van het complex te doorbreken.
4.5.3 Buitenafwerking
De versieringen aan de buitenkant van de Taj Mahal zijn over het algemeen gecreëerd met verf, stukwerk, gravures of stenen inlegwerk, de zogenaamde pietra dura. Daarnaast gebruikt men kalligrafie, geometrische figuren, bloemen of andere vegetatie. Ook teksten uit de Koran worden frequent geciteerd op de muren van dit monument. Het afbeelden van levende wezens is echter verboden door de Koran en werd dus ook niet gebruikt in de versiering.
De kalligrafische woorden verwijzen naar de thema's van het arrest. Uit recent onderzoek is gebleken dat deze passages werden gekozen door Amanat Khan. Deze was een Perzische kalligraaf, Abd ul-Haq, die de teksten ook aanbracht op de muren. Shah Jahan beloonde hem voor zijn "verblindende virtuoosheid" met de eretitel van " Amanat Khan".
Een groot deel van de kalligrafie is geschreven in het fraaie thuluthschrift, een kalligrafisch schrift uit de Islamitische traditie. De materialen die gebruikt werden voor de letters zijn jaspisis en zwart marmer op een achtergrond van wit marmer. Op hoger gelegen panelen werden de letters groter gemaakt om ze even groot als de letters op lagere delen te laten lijken van beneden gezien.
Overal vindt men abstracte vormen, vooral op de stenen randen, de minaretten, de deuropeningen, de moskee en ook op de jawab en in mindere mate op de tombe. Bij de koepels en de gewelven van de zandstenen gebouwen werkte men met een maaswerk van ingesneden schilderijen om complexe geometrische vormen te verkrijgen. Inlegwerk in visgraatvorm zorgt voor ruimte tussen de verschillende elementen. Bij de bouwwerken uit zandsteen gebruikte men wit inlegwerk, bij het witte marmer was zwart of donker inlegwerk aangewezen. Het cementwerk van marmeren gebouwen werd geschilderd of gekleurd in een contrasterende kleur. Zo schiep men geometrische patronen van een ongelofelijke complexiteit. Zelfs de vloeren en loopbruggen hebben contrasterende tegels of tegelpatronen.
Op de onderste delen van de mausoleummuren is het witte marmer verfraaid met realistische bas-reliëfs die bloemen en wijnstokken voorstellen. Omdat het marmer speciaal opgepoetst is, komen de fijne gegraveerde details en de bas-reliëfs nog meer tot uiting. De bogen zijn ook versierd met pietra dura-inlegwerk van wijnranken, bloemen en vruchten. Die zijn echter zo gestileerd dat ze bijna omgevormd zijn tot geometrische figuren. Het inlegwerk gebeurde op een achtergrond van geel marmer met jaspis en jade die zo opgepoetst zijn dat ze geen verdikking meer vormen op de muur.
Het concept van "pietra dura" of "pietre dure" is dus verwerkt in het monument.
In Moegol-India werd de term "Parchin kari" gebruikt. Letterlijk vertaald is betekent het inlegwerk. Het is een techniek waarbij zeer fijn bewerkte, opgewreven gekleurde stenen gebruikt worden, zodat het lijkt alsof het geschilderd is op steen. De steentjes worden één voor één gekapt in verschillende vormen en dan zo precies en zo dicht bij elkaar gelijmd op de ondergrond zodat men geen lijnen meer ziet tussen de verschillende stukjes. Om stabiliteit te creëren, worden er kleine krasjes gemaakt op de achterkant van de steentjes en worden ze ineengezet zoals een puzzel. Men gebruikt hierbij normaal gezien marmer, halfedelstenen en soms zelfs edelstenen op een achtergrond van wit, groen of zwart marmer.
Het wordt beschouwd als een decoratieve kunst.
|
De typische pietra dura, nog steeds gebruikt als versiering in de nabijheid van Agra. Toeristen zijn er verzot op...
|
 |
 |
Het haast doorschijnende marmer zorgt voor een wondermooi effect bij zonsopgang. Het roodgouden licht geeft de Taj Mahal een sprookjesachtige gouden, witte of parelmoeren gloed.
|
|
|
 |
5. Tuinen
5.1 Structuur
Rond het complex ligt een tuin van 300 m². Dit is een charbagh, een typische tuin uit de mogoeldynastie, verdeeld in 4 gelijke, symmetrische delen door waterstroompjes. De waterstromen staan loodrecht op elkaar. De ene staat in noord-zuidpositie, de andere loopt van west naar oost. De noord-zuid as zorgt voor een prachtige reflectie van het witte marmeren bouwwerk. De watertank, een symbool voor overvloed, is in zijn geheel gewijd aan Mohammed. Dit toont nogmaals de invloed van de islam aan. De wandelpaadjes, op een hoger niveau gelegen, verdelen de 4 charbaghs nog eens in 4 lager gelegen bloembedden. De paden worden geflankeerd door bomen en fonteinen. Wederom een verwijzing naar de vruchtbaarheid. Ook de gebruikte vegetatie duidt op de overvloed. De tuin werd beplant met weelderige fruitbomen, rozen, narcissen...
Het principe van de tuinaanleg is geïmporteerd door de eerste mogoelheerser, Babur. Het is gebaseerd op het Jannah of Paradijs bij de islam en op de Perzische paradijstuinen.
5.2 Een waar paradijs
De naam paradijstuin komt van het Perzische paridaeza wat "ommuurde tuin" betekent.
Jannah is de islamitische interpretatie van het paradijs en wordt voorgesteld door een mooie, perfecte tuin. De kanaaltjes staan symbool voor de 4 rivieren van het paradijs, die ontspringen vanuit een centrale bron en vloeien in noordelijke, oostelijke, zuidelijke en westelijke richting. Het gebruik van water is erg typisch voor de Jannah, aangezien water in het Midden-Oosten zeer schaars en bijgevolg vreselijk kostbaar is. Het water staat dan ook voor rijkdom, overvloed en welstand.
Beiden verwijzen naar het goddelijke en het hiernamaals. Het gebruik van deze soort tuinen geeft de Taj Mahal dan ook een paradijselijke sfeer.
 |
Een typisch voorbeeld van de paradijstuinen. Deze foto is genomen in Pakistan, aan het Lahore Fort.
|
5.3 Bijzonderheden aan de Taj Mahal
Normaalgezien is het een typisch element van de mogoelstijl in tuinen dat alles perfect symmetrisch is. Dit klopt over het algemeen voor de Taj Mahal, desalniettemin wordt er qua plaatsing van het mausoleum volledig afgeweken van dit principe. Waar normaliter het gebouw centraal staat op het domein, heeft men hier bewust gekozen om het gebouw neer te planten aan de oever van de rivier. Dit zou verklaard kunnen worden door de eerste plannen van de grootmogol, namelijk de plaatsing van 2 mausolea. Hierdoor zou de symmetrie volmaakt worden.
6. Bijgebouwen
In tegenstelling tot de Taj Mahal zijn alle bijgebouwen, inclusief de toegangspoort, nog voor het grootste deel opgetrokken uit rode zandsteen, een frequent voorkomende zandsteen in de buurt van Agra. De bijgebouwen zijn minder versierd dan het mausoleum zelf, maar getuigen nog steeds van een sublieme afwerking en schoonheid. Zo werd een prachtig contrast gecreëerd tussen de witte elementen uit klassieke steen en de rode zandsteen.
De bouw van de bijgebouwen en de toegangspoorten zouden zo'n 6 jaar in beslag genomen hebben tegenover 12 jaar voor het mausoleum zelf.
|
De oostelijke toegangspoort geeft een mooi voorsmaakje op het eigenlijke mausoleum
|
 |
 |
Op deze afbeelding zijn de 2 belangrijkste bijgebouwen aangeduid. Ook wordt hier nog maar eens gewezen op de symmetrie van het domein.
|
6.1 De moskee
De moskee is misschien wel het grootste bewijs van de invloed die de islam uitoefende bij de bouw. Het complex is trouwens gesloten op vrijdag, de rustdag van de moslims. De moskee is, net zoals het gasthuis, versierd met de techniek van pietra dura en met brede koepels.
6.2 Het gasthuis
Het gasthuis ligt aan de overkant van het domein en is het exacte spiegelbeeld van de moskee. Het gasthuis wordt ook wel eens jawab of antwoord (op de moskee genoemd). Men vertelt dat het gasthuis enkel gebouwd werd om de symmetrie te bewaren en verder niet echt een functie had.
7. Symbolische betekenis
De Taj Mahal staat bekend als een echt liefdesmonument, misschien wel het mooiste ter wereld. De grootmogol zag zijn lievelingsvrouw zo graag dat hij voor haar dit prachtige monument liet bouwen en bijgevolg ook zijn staat haast bankroet maakte. Daarenboven beloofde hij haar ook nog dat hij na haar dood geen enkel kind meer zou verwekken.
Het is dan ook niet verwonderlijk dat dit gebouw nog steeds gezien wordt als het mooiste liefdesmonument ter wereld.
8. De Taj Mahal nu
Elk jaar komen er zowat 2.000.000 mensen een bezoekje brengen aan dit prachtige liefdesmonument.
De Taj Mahal wordt beschouwd als een potentieel terroristisch doelwit. Wanneer men binnenkomt, is het dus niet ongebruikelijk dat je gefouilleerd wordt. De gewapende soldaten zijn enorm talrijk en men mag vanaf een bepaalde plaats niet meer filmen. Ook beschouwt men de Taj Mahal als een soort heiligdom. De Taj Mahal betreden met schoenen aan is dus volledig uit den boze.
Dit prachtige monument was de inspiratie voor vele hedendaagse schilderijen, gebouwen, monumenten...
 |
De Taj Mahal, geschilderd door Ellen Schoonen (°1966) met acrylverf. Ellen Schoonen is een Nederlandse lerares wiskunde en tekenen, die zich tijdens haar vrije tijd vooral bezighoudt met kunst en dan hoofdzakelijk met schilderen.
|
|
Dit werkje is van de hand van de Nederlandse kunstenares Ingrid Siliakus en is volledig gesneden uit papier.
|
 |
De Taj Mahal staat sinds 1983 op de werelderfgoedlijst van UNESCO en is op 7 juli 2007 uitgeroepen tot 1 van de "moderne" wereldwonderen.
9. Bibliografie
9.1 Internet
Wikipedia,
Kniest, http://kniest.name/india/taj-mahal.html (29/10/2009)
Unesco, http://whc.unesco.org/en/list/252/video (05/10/2009)
Islam en dialoog, http://www.islamendialoog.nl/_/index.php?p=islamitische-architectuur (11/10/2009)
Info nu, http://kunst-en-cultuur.infonu.nl/geschiedenis/2179-new7wonder-7-taj-mahal-in-india.html (11/10/2009)
Surprise tickets, http://surprisetickets.nl/reizen/95-taj-mahal-india (11/10/2009)
Architectenweb, http://www.architectenweb.nl/aweb/archipedia/archipedia.asp?ID=416 (24/10/2009)
Zoomshare, http://www.diddilydeedot.zoomshare.com/files/India/taj-mahal.jpg (26/10/2009)
Wereldwonderen, http://wereldwonderen.punt.nl/upload/tajmahal.jpg (14/10/2009)
Ellen Schoonen, http://www.ellenschoonen.nl (24/10/2009)
9.2 Literatuur
- 7 nieuwe wereldwonderen, Het Laatste Nieuws, 09/07/2007 p. 12
- National Geographic reisgids India, Louise Nicholson, 2006
- Geschiedenis van de architectuur van de oudheid tot heden, Könemann, 1996, Keulen
- Cursus godsdienst: Grote levensvragen en de antwoorden van wereldgodsdiensten, B. Lagrange
9.3 Multimedia
- DVD: Van India naar Sri Lanka: around the world in 80 treasures, 2005, BBC
Gemaakt door Laura Van Rietvelde en Sara Op de Beeck
Comments (1)
Tomas Uittenhove said
at 4:54 pm on Oct 17, 2009
Hallo,
2 opmerkingen: er staat soms mongol- en soms mongoel-??
10000m2 zou 10000m² moeten zijn veronderstel ik, normaal gezien heb je daar een toets voor links boven aan het toetsenbord
You don't have permission to comment on this page.